Kira Sözleşmesi Kaç Yıl Geçerlidir?

Posta’dan Tamer Heper okuyucusundan gelen, “Kiracı 15 yıldır dairemizde oturuyor. Kontrat mayısta yapılmıştı. Ben de artık daire bize lazım, 4 ay sonra evi boşaltın diye süre verdim. Ama kiracım ‘çıkmam’ diye inat ediyor. Bu arada kira bedeli de çevreye göre yüzde 40-50 düşük kaldı. Sanıyorum bu yüzden inat ediyor olabilir. Biz, daireyi ‘ömür boyu onlar otursun’ diye almadık. Kiracım, ‘size daire lazımsa, başka bir daire tutun’ diyor. Kendi dairemiz varken, niye civardaki daha pahalı daireleri tutmak zorunda kalalım? Bu kiracıyı çıkarmak için nasıl bir yol izlemeliyiz?” sorusunu cevapladı.

Doğrusu kiracı-kiralayan ihtilafı bitmez. Çünkü geçim sıkıntısı içinde bulunan kiracı da bir kısım (dikkat edin bir kısım diyorum) mülkünü kiralayan da kendi menfaatini koruma ihtiyacı duyuyor. Bu ihtilaflar özellikle ekonomik sıkıntıların yaşandığı dönemlerde zirve yapıyor.

Okuyucumun kiracısı 15 yıldır bu yerde kiracı olarak bulunuyormuş. Şimdi kiracıların 10 yıllık uzatma dönemi sonunda tahliyesini istemek mümkün. Bunun için herhangi bir gerekçe ileri sürmek de gerekmiyor. Ancak dikkat edilecek çok önemli bir husus var. Farkındaysanız, 10 yıllık uzatma süresinden söz ettim. Yani elde bir yıllık kira sözleşmesi varsa, bu bir yılın sonundan itibaren 10 yılı hesaplayacağız. Dolayısıyla toplam süre 11 yıl olacak.

Şayet kira sözleşmesi ilk yapıldığında iki yıllık yapıldıysa, iki yılın sonundan itibaren 10 yıl hesaplayacağız. Yani olacak toplamda 12 yıl. Bu önemli. Kiracının eve girdiği tarihten itibaren 10 yıl hesaplamayacağız.

Kiracıya da üç ay evvelinden haber verdik mi, bu yılların sonuna denk gelen dönem sonu tahliyesini isteyeceğiz. Çıkmadıysa aleyhine tahliye davası açacağız.

Okuyucumun durumu bu. Tabii ki burada kiracının, ‘ihtiyacın varsa, git başka eve çık’ demesi, geçerli bir savunma değil. Zira 10 yıllık uzatma süresinin dolması halinde, bırakalım geçersiz böyle bir savunmayı, başkaca bir savunma dahi dinlenmez. Sadece kiralama süresine bakılır, o kadar.

Kiralama Süresi

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 347’nci maddesi, konut ve çatılı iş yeri kiralarında sadece kiracıya belirli süreli, örneğin 1 yıl veya 18 ay gibi süreli yapılmış olan kira sözleşmelerin süresinin bitiminden en az 15 gün önce bildirimde bulunarak kira sözleşmesine devam etmeme hakkı tanıyor.

Yani ev veya çatılı iş yeri sahibi iseniz, belirli süreli kira sözleşmesini, önemli ve haklı bir sebebiniz yoksa, siz sona erdiremezsiniz. Kiraya veren, eğer kiracı süre bitmeden en az 15 gün önce kiracılığa devam etmek istediğini bildirirse, 1 yıl daha kira ilişkisine devam etmek zorundadır. Bu böyle 10 yıla kadar uzayabilir. Kiraya veren ancak 10 yıllık uzama süresi sonunda kira ilişkisini sona erdirme hakkına sahip oluyor.

Sadece kiracıya sözleşmeyi sona erdirmeme ve 10 yıla kadar uzatma hakkının tanınması, buna karşılık ev veya çatılı yeri sahibine bir kere süreli kiraladıktan sonra mülkünü 10 yıldan daha önce prensip olarak kiracısından geri alamamasının sebebi, kiracının maddi olarak güçsüz ve barınmak veya ticaret yapmak için mülk sahibine tabi olmasına dayanıyor.

Kiracı Koruma Altında

Kiracı, mülk sahibine göre daha çok korunmaya muhtaç kabul edilmiş. Ülkemizde inşaat sektörü son yıllarda büyük bir gelişim gösterdi ve birçok konut satıldı. Bu konutların birçoğu da yatırım amaçlı değerlendiriliyor. Ancak boş tutulan ve kiraya verilmeyen konut sayısının da bir hayli fazla olduğunu tahmin etmek güç değil. Tam ve kesin rakamlar Türkiye İstatistik Kurumu’ndan temin edilebilir.

Bu durumda, yatırım amacıyla satın alınmış ve fakat bir kereye kiraya verdin mi, en az 10 yıl uzama süresi kadar daha kiracıyı tahliye edememe şartı sebebiyle ne kadar konut ve iş yerinin boş tutulduğu, kiraya verilmediği ve bu sebeplerle de kiralarda bir artışa neden olunup olunmadığının araştırılması gerekir.